Departament Badań i Analiz Banku Gospodarstwa Krajowego opracował raport, który podsumowuje dostępne badania dotyczące wpływu migrantów z Ukrainy na polską gospodarkę. W dokumencie zostały uwzględnione zarówno skutki masowego napływu ludności po rosyjskiej inwazji w lutym 2022 r., jak i wpływ wcześniejszych fal migracji ukraińskich pracowników. Wzięto pod uwagę m.in. znaczenie migracji z Ukrainy dla polskiego rynku pracy, wzrostu gospodarczego oraz finansów publicznych.
Z raportu wynika, że obywatele Ukrainy stanowią około 5% wszystkich pracujących w Polsce. Ich obecność istotnie wspiera rynek pracy, zwłaszcza w sektorze przemysłowym, budowlanym, usługach oraz transporcie. Napływ migrantów z Ukrainy w dużej mierze pokrywał się z okresem dobrej koniunktury i wzmożonych potrzeb rynku pracy. Ten kontekst ma duże znaczenie dla oceny całego procesu. Jak wynika z dostępnych badań, migracja z Ukrainy mogła przyczyniać się do wzrostu polskiego PKB o od 0,5% do nawet 2,4% rocznie1.
Napływ migrantów z Ukrainy to jeden z kluczowych czynników kształtujących polski rynek pracy i gospodarkę w ostatnich latach. W obliczu wyzwań demograficznych, takich jak starzejące się społeczeństwo i deficyt siły roboczej, obecność pracowników z Ukrainy ma strategiczne znaczenie dla stabilności i dalszego rozwoju naszego kraju. Obok polskiej racji stanu, która wymaga wspierania suwerennej Ukrainy, Polska ma oczywisty interes ekonomiczny we współpracy z naszym wschodnim sąsiadem komentuje Jarosław Dąbrowski, członek zarządu Banku Gospodarstwa Krajowego, który ostatnio był z wizytą w Ukrainie w związku zotwarciem przedstawicielstwa BGK w Kijowie.
Wpływ na rynek pracy
W raporcie zauważono, że migranci z Ukrainy podejmują pracę przede wszystkim w wybranych sektorach polskiej gospodarki, a wskaźnik zatrudnienia wśród uchodźców jest wyraźnie niższy niż wśród migrantów sprzed wojny. Migranci są jednak zatrudniani głównie przy pracach prostych, przez co cały czas nie wykorzystują całego swojego potencjału.
Duża część ukraińskich migrantów wciąż podejmuje prace niewymagające wysokich kwalifikacji, często poniżej ich wykształcenia i umiejętności. Kluczowe dla dalszej integracji będzie wspieranie ich w dostępie do bardziej wymagających stanowisk oraz systemów szkoleniowych i edukacyjnych Mateusz Walewski, główny ekonomista Banku Gospodarstwa Krajowego
Finanse publiczne: więcej wpływów niż kosztów
Z danych wynika, że migranci z Ukrainy wpłacają do polskiego budżetu więcej, niż otrzymują w postaci świadczeń socjalnych. Szacunki wskazują, że wpływy z podatków i składek ubezpieczeniowych płaconych przez ukraińskich migrantów do polskiego budżetu sięgają około 15,1 mld zł, a świadczenia wypłacone im z programu „Rodzina 800+” to koszt około 2,8 mld zł.
Migranci z Ukrainy, pracujący lub uczący się w Polsce, mogą oczywiście liczyć na szereg innych świadczeń, w tym przede wszystkim dostęp do publicznej opieki zdrowotnej i prawo do bezpłatnej edukacji.
Rynek mieszkaniowy: ograniczony wpływ na ceny
W raporcie przywołano dane przeczące tezie o dużym wpływie imigracji ukraińskiej na wzrost cen nieruchomości w Polsce. W rzeczywistości jedynie 2,7% transakcji zakupu nieruchomości w Polsce w 2023 r. zostało zrealizowane przez Ukraińców, a głównym czynnikiem wzrostu cen były inflacja i zmiany na rynku kredytowym.
„Choć bezpośrednio po wybuchu wojny w Ukrainie faktycznie odnotowano krótkotrwały wzrost cen najmu, to w dłuższej perspektywie migracja nie jest głównym czynnikiem wpływającym na rynek nieruchomości. Ostatecznie to inflacja i dostępność kredytów mają większy wpływ na ceny” – wskazują autorzy raportu.
Wymiana handlowa i transfery pieniężne
Obecność migrantów wpłynęła także na intensyfikację wymiany handlowej między Polską a Ukrainą oraz wzrost transferów finansowych. Nominalna wartość eksportu polskich towarów na Ukrainę wzrosła niemal czterokrotnie w ciągu ostatniej dekady. Według danych dotyczących bilansu płatniczego podobny wzrost zanotowano również w wartości transferów z Polski na Ukrainę, chociaż ich udział w całkowitej wartości transferów stopniowo maleje.
„Imigracja ukraińska zmieniła strukturalnie relacje gospodarcze między naszymi krajami. Coraz więcej polskich firm nawiązuje współpracę z ukraińskimi przedsiębiorstwami, a transfery pieniężne, choć wciąż istotne, pokazują stopniowe osiedlanie się migrantów i ich rosnącą konsumpcję na miejscu” – wskazują autorzy raportu BGK.
Co dalej? Kluczowe wyzwania na przyszłość
Eksperci zwracają uwagę, że aby w pełni wykorzystać potencjał ukraińskich migrantów, Polska powinna skoncentrować się na ich długoterminowej integracji poprzez zapewnienie stabilnych miejsc pracy, ułatwienia mieszkaniowe oraz dostęp do edukacji i szkoleń zawodowych.
Prognozy demograficzne sugerują, że Polska będzie w najbliższych latach potrzebowała znacznie więcej migrantów niż aktualna liczba obywateli Ukrainy przebywająca nad Wisłą. Z danych Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji wynika, że tylko 43% uchodźców deklaruje chęć pozostania w Polsce na stałe. Jeśli chcemy przyciągnąć i zatrzymać tych pracowników na dłużej, musimy stworzyć im warunki do rozwoju i lepszego życia w naszym kraju podsumowuje Mateusz Walewski
Pełny raport jest dostępny na stronie LINK
O RAPORCIE
Opracowanie stanowi syntezę i podsumowanie dotychczasowych raportów, badań i analiz, które dotyczyły wpływu ukraińskich migrantów na różne obszary polskiej gospodarki. Pełna bibliografia jest dostępna w raporcie.
1 – Przywołane szacunki pochodzą z opracowań przygotowanych przez Strzeleckiego, Wyszyńskiego i Growca (2022) oraz Deloitte (2022). Pełny opis bibliograficzny jest dostępny w raporcie.
