Czy pieniądze to temat tabu? Wyniki raportu „Portret Finansowy Polaków”

14 maja 2025

Rozmowy o pieniądzach wciąż są tematem tabu, Polacy nie lubią wydawać ich na jedzenie w lokalach i usługi kosmetyczne, a większa część społeczeństwa określa swoją sytuację materialną średnio lub dobrze.
Co druga osoba wspiera lub wspierała się pożyczką gotówkową w banku, choć większość badanych deklaruje, że unika pożyczania.
Raport „Portret Finansowy Polaków” kompleksowo pokazuje podejście do finansów osobistych.

„Portret Finansowy Polaków” to badanie, które pomaga zrozumieć, jak Polacy podchodzą do pieniędzy, jakie mają przekonania o oszczędzaniu, inwestowaniu, pożyczaniu, ubezpieczaniu. W lutym i marcu br. w całej Polsce wypełniono łącznie 12 050 ankiet. Polacy nadal traktują finanse jako temat tabu, choć uważają, że edukacja finansowa powinna rozpoczynać się już w szkole. Wyniki ankiet pozwalają określić poziom świadomości finansowej badanych, zrozumieć wyzwania, przed którymi stoją polscy konsumenci i wskazać kierunki działań, aby lepiej gospodarować swoimi pieniędzmi. Projekt powstał dzięki współpracy Business Insider Polska, agencji badawczej Maison & Partners oraz przy strategicznym wsparciu PKO Banku Polskiego. Raport jest dostępny pod linkiem: Portret Finansowy Polaków. Jak zarządzamy pieniędzmi w codziennym życiu.

– Badanie pokazało, że Polacy coraz chętniej deklarują, że chcą oszczędzać, a niemal 40 proc. chciałoby inwestować. To optymistyczny sygnał, ponieważ zwraca uwagę, że zaczynamy myśleć o swoich pieniądzach nie tylko w perspektywie krótkookresowej – najbliższych wakacji czy kupna nowego sprzętu RTV. Połowa badanych deklaruje odłożenie dodatkowych pieniędzy na przyszłość. Dlatego bank musi dostarczać wiedzy, dać impuls i wspierać w doborze produktów, które pozwolą dobrze ulokować nadwyżki finansowe. To nasza ważna rola. Tym bardziej, że pieniądze nadal są tematem tabu w wielu polskich rodzinach. Ponad połowa chętnie skorzystałaby z możliwości rozmowy z pracownikiem banku, a PKO Bank Polski umożliwia to w największej sieci placówek własnych w kraju – podkreśla Marcin Szymkowiak, dyrektor Pionu Marketingu PKO Banku Polskiego.

– W badaniu zebrano dane dotyczące postaw i zachowań związanych z różnymi aspektami zarządzania finansami: wydatkami, oszczędzaniem, inwestowaniem i zaciąganiem zobowiązań. Istotnym elementem raportu jest zrozumienie, co motywuje Polaków do podejmowania decyzji finansowych, a co ich przed tym powstrzymuje – zarówno w kontekście czynników socjodemograficznych, jak i psychologicznych. Poznanie tych mechanizmów może stanowić punkt wyjścia do tworzenia skutecznych działań na rzecz edukacji finansowej oraz wzmacniania bezpieczeństwa finansowego Polaków – mówi Dominika Maison, założycielka agencji badawczej Maison&Partners.

Analizie poddano ponad 12 tys. wypełnionych ankiet z całej Polski – zebranych m.in. od czytelników Business Insider Polska. Wśród respondentów było 52% kobiet i 48% mężczyzn, reprezentujących różne grupy wiekowe, poziomy wykształcenia, dochody oraz liczbę dzieci na utrzymaniu. Pytania dotyczyły: oszczędzania, inwestowania, pożyczania i wydawania, ubezpieczania się, ogólnej wiedzy finansowej, nowych technologii w finansach i podejścia do pieniędzy w kontekście pomagania innym.

Portret Finansowy Polaków – najciekawsze wnioski:

· Najsilniejszymi stronami Polaków są wiedza finansowa i samokontrola budżetu. Słabiej czujemy się w tematach związanych z oszczędzaniem, inwestowaniem i nowymi technologiami związanymi z finansami. Potwierdzają to też niezależne badania, m.in. raport OECD INFE, według którego 41,2% Polaków posiada długoterminowy cel finansowy, a ponad połowa z nich oszczędza lub inwestuje pieniądze, by go osiągnąć. Natomiast według badania na zlecenie Warszawskiego Instytutu Bankowości cyberbezpieczeństwo to obszar, w którym 46 proc. pytanych Polaków dostrzega największe niedobory wiedzy.

· Wiek jest najbardziej różnicującą kategorią: najmłodsi lepiej wypadają, gdy chodzi o korzystanie z nowych technologii w świecie finansów, choć miewają problemy z samokontrolą finansową, która wzrasta wraz z wiekiem.

· 80 proc. Polaków ma oszczędności, ale tylko co trzeci Polak ma ich na tyle dużo, aby w razie potrzeby wystarczyły na więcej niż 5 miesięcy. Większość pieniądze trzyma na kontach oszczędnościowych i lokatach.

· Prawie połowa badanych korzysta z produktów inwestycyjnych, jednak 82 proc. z nich woli bezpieczeństwo niż ryzyko. Najpopularniejszym produktem inwestycyjnym są fundusze inwestycyjne (miało je 40% badanych). Podobną popularnością cieszy się inwestowanie w waluty.

· Ponad połowa społeczeństwa przy decyzji inwestycyjnej chciałaby skorzystać z rekomendacji eksperta – na przykład pracownika banku.

· 65% Polaków dobrowolnie się ubezpiecza.

· Rozmowy o pieniądzach wciąż są tematem tabu – co 4. Polak wstydzi się rozmawiać o finansach.

· Prawie wszyscy respondenci są zgodni, że edukacja finansowa powinna zaczynać się już w dzieciństwie.

· Polacy lubią pomagać – 80% badanych przekazało 1,5% podatku na cel charytatywny lub wsparło inaczej akcję charytatywną. Kobiety pomagają częściej niż mężczyźni.

· 3 osoby na 4 wolą płatności bezgotówkowe: 66% używa BLIKA, a 45% regularnie płaci zbliżeniowo za pomocą telefonu lub zegarka.

· Technologie są bardziej akceptowane, jeśli są proste, dostępne i zintegrowane z codziennością – sukces BLIKA i płatności zbliżeniowych pokazuje, że kluczem do adaptacji innowacji jest ich wygoda i funkcjonalność – niekoniecznie natomiast stopień zaawansowania.