Polski rynek pożyczek pozabankowych opiera się na dwóch głównych odmiennych, specyficznych segmentach produktowych. Pierwszym są pożyczki celowe, które charakteryzują się niską kwotą na jakie są udzielane – średnia wartość nowo udzielonej we wrześniu 2024 r. pożyczki celowej wyniosła 707 zł i była o 30,4% wyższa od średniej wartości takiej pożyczki udzielonej rok wcześniej. Udzielane są one na finansowanie określonego celu jakim jest zakup określonych towarów czy usług, nie jest więc udostępniana klientowi gotówka.
W pożyczkach celowych mogą być niskokwotowe zakupy w internecie na platformach e-Commerce, ale też pożyczki na zakup samochodów czy usługi stomatologiczne lub medycyna estetyczna, charakteryzujące się wyższymi kwotami. Są one zazwyczaj udzielane na krótkie okresy i bardzo dobrze spłacane. Mają więc cechy „upodabniające” je do bankowych kredytów ratalnych. Wartość nowo udzielonych we wrześniu br. pożyczek celowych spadła o -2,1% r/r. W ujęciu liczbowym spadek jest jeszcze większy i wyniósł -25,0% r/r/.
W okresie pierwszych dziewięciu miesięcy br. firmy pożyczkowe udzieliły łącznie 6,116 mln szt. na łączną kwotę 4,383 mld zł, co oznacza wzrost o 62,6% w ujęciu liczbowym oraz o 74,1% w ujęciu wartościowym w porównaniu do analogicznego okresu zeszłego roku.
Częściowo za tak wysokie dynamiki odpowiadają zmiany regulacyjne dotyczące raportowania udzielonych pożyczek do BIK obowiązujące od 18 maja 2023 r. Do tego momentu w 2023 r. nie były raportowane wszystkie udzielone pożyczki celowe, co zaniża bazę porównawczą.
Drugim segmentem są pożyczki gotówkowe, które wypłacane są bezpośrednio na konto klienta i mogą być wykorzystywane na dowolny cel, w tym podreperowanie budżetu domowego. Cechą charakterystyczną pożyczek gotówkowych jest ich wyższa szkodowość
w porównaniu do pożyczek celowych. W segmencie tym można wyróżnić dwie kategorie pożyczek gotówkowych.
Pożyczki gotówkowe udzielane na niskie kwoty i krótkie okresy – tzw. „chwilówki” oraz na wysokie kwoty i długie, często kilkuletnie okresy. Ten drugi typ pożyczek podobny jest do bankowych kredytów gotówkowych. Średnia wartość pożyczki gotówkowej udzielonej w we wrześniu 2024 r. wyniosła 2 661 zł i była o 16,8% wyższa do średniej kwoty udzielonej we wrześniu 2023 r.
Wrześniowa wartość sprzedaży pożyczek gotówkowych (1,291 mld zł) była wyższa o +40,7% r/r. Dodatnia dynamika r/r (+20,5%) wystąpiła również w ujęciu liczbowym. We wrześniu udzielono łącznie 485 tys. szt. pożyczek.
Przez trzy pierwsze kwartały 2024 r. firmy pożyczkowe udzieliły łącznie 4,201 mln pożyczek gotówkowych (+35,3%) na kwotę 10,870 mld zł, co oznacza wzrost o +54,9% w porównaniu z analogicznym okresem 2023 roku. Podobnie jak w przypadku pożyczek celowych, również w pożyczkach gotówkowych występuje „efekt regulacyjny” związany z pełnym raportowaniem od 18 maja 2023 r.
We wrześniu br. w strukturze sprzedaży pożyczek pozabankowych w ujęciu liczbowym dominowały pożyczki celowe, zaś w ujęciu wartościowym pożyczki gotówkowe.