Fundacja Dbam o Mój Zasięg opublikowała raport „Dobre i złe wiadomości – życie online i offline a zdrowie psychiczne polskich nastolatków”. Prezentuje wnioski jednego z najbardziej kompleksowych badań w Polsce, które dotyczy zachowań cyfrowych i zdrowia psychicznego młodych ludzi.
Badanie objęło 1818 uczniów – VII klas szkół podstawowych i klas III szkół ponadpodstawowych.
Jak podkreślają twórcy raportu, wnioski są w wielu obszarach nieoczywiste. Pokazuje to, że przekonania dotyczące młodych ludzi i mediów cyfrowych są często budowane na stereotypach.
Wyniki wskazują, że warto częściej ufać młodzieży, ale nie należy tracić przy tym czujności i bieżącego zainteresowania ich środowiskiem. Przy mądrym, wspierającym towarzyszeniu osób dorosłych, pozytywne wykorzystanie mediów cyfrowych może realnie chronić zdrowie psychiczne nastolatków — pomagać w szukaniu wsparcia, regulowaniu emocji, rozwijaniu zainteresowań i wzmacniać poczucie przynależności. Zgromadzone dane opisują wzory używania internetu, smartfonów i mediów społecznościowych, pokazując które praktyki współwystępują z lepszym dobrostanem, a które idą w parze z gorszym nastrojem, samotnością czy doświadczeniem kryzysów.
dr Maciej Dębski, wykładowca Uniwersytetu Gdańskiego i Prezes Fundacji Dbam o Mój Zasięg
Badacze udowodnili związek między zaangażowaniem młodych ludzi poza siecią, a tym, w jaki sposób korzystają ze świata cyfrowego.
Bogactwo zaangażowania społecznego online bardzo wysoko koreluje z tym offline. Młodzi ludzie, którzy są zaangażowani w tradycyjnym środowisku, są też zaangażowani w internecie. Zauważyliśmy też, że czas online bardzo słabo koreluje zarówno z narażeniem na ryzyko online jak i z negatywnymi wskaźnikami zdrowia psychicznego. Większą rolę odgrywa to, w jaki sposób młodzi ludzie korzystają z internetu. Wielu korzystających długo, korzysta bardzo sensownie, a jest też sporo takich, którzy korzystają krótko, lecz w sposób mało konstruktywny. prof. Jacek Pyżalski z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu
Raport odpowiada na pytania, jak aktywność młodych offline i online wiąże się z szeroką paletą wskaźników zdrowia psychicznego.
Wyniki przeprowadzonego badania wskazują, że nadmierne i niekontrolowane korzystanie z internetu może być powiązane z pogorszeniem funkcjonowania emocjonalnego i społecznego młodzieży. Z kolei pasywne korzystanie z telefonu nie musi być automatycznie powodem do niepokoju. Kluczowy jest kontekst zachowania.
dr Judyta Borchet, psycholożka z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego
Ważnym aspektem przeprowadzonych badań jest zwrócenie uwagi także na zachowania samobójcze występujące wśród młodzieży. Do tej pory ten wątek nie był rozwijany w badaniach dotyczących zachowań cyfrowych.
Zapobieganie zachowaniom samobójczym wśród młodzieży jest możliwe, jednak aby skutecznie pomóc, najpierw trzeba zrozumieć. Próba samobójcza to często akt komunikacji, zwrócenie uwagi na ból psychiczny, który staje się nie do zniesienia. Dzięki przeprowadzonym badaniom możemy poszerzyć naszą perspektywę na to, co dzieje się we współczesnym, tak bardzo skomplikowanym świecie, młodego człowieka.
dr Halszka Witkowska z Uniwersytetu Warszawskiego, Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego
Eksperci przygotowali także listę rekomendacji dla wychowawców i rodziców. Postulują m.in. zmiany w edukacji cyfrowej, konieczność wspierania i rozwijania programów wspierających zdrowie psychiczne młodych oraz projektowanie odpowiedzialnych rozwiązań technologicznych.
Partnerem raportu jest Bank Gospodarstwa Krajowego.
W BGK rozumiemy, że rozwój gospodarczy to nie tylko inwestycje w infrastrukturę czy przedsiębiorczość, lecz także inwestycje w kapitał społeczny: w ludzi, ich kompetencje, dobrostan i bezpieczeństwo. Dlatego z dumą angażujemy się w działania, które pomagają budować odpowiedzialne społeczeństwo cyfrowe. Wierzymy, że zrównoważona cyfryzacja to nie hasło, lecz konieczność – warunek przyszłości, w której technologia wspiera człowieka, a nie nim rządzi.
Anna Węgrzynowicz z Biura Zaangażowania Społecznego BGK
