Zastrzeżenie numeru PESEL to narzędzie, które zyskało ogromne znaczenie w walce z kradzieżami tożsamości oraz oszustwami finansowymi. Od niemal roku Polacy mogą zablokować dostęp do swojego numeru PESEL, co ma na celu zabezpieczenie ich danych przed nieautoryzowanym wykorzystaniem. Według danych rządowych z sierpnia br., już 4,5 mln osób skorzystało z tej możliwości. Z perspektywy zarówno banków, jak i konsumentów, wprowadzenie obowiązku sprawdzania zastrzeżenia numeru PESEL, które weszło w życie 1 czerwca 2024 roku, stanowi istotny krok w kierunku zwiększenia bezpieczeństwa finansowego – uważa Anna Ratajczak, Naczelnik Wydziału Analiz i Procesowania Przypadków Przestępstw w Banku Pocztowym.
Numer PESEL jest jednym z najważniejszych identyfikatorów osobowych w Polsce. To unikalny numer przypisany do każdego Polaka, z którego można odczytać kluczowe informacje, takie jak data urodzenia czy płeć. W połączeniu z innymi danymi, jak imię i nazwisko – PESEL otwiera drzwi do wielu ważnych operacji, zarówno finansowych jak i prawnych. Właśnie dlatego PESEL stał się celem oszustów, którzy uzyskując do niego dostęp wykorzystują nielegalnie do wyłudzeń kredytów, pożyczek czy zamawiania usług na cudze dane. Zastrzeżenie PESEL pozwala skutecznie zablokować takie działania. Banki, które od 1 czerwca 2024 roku muszą obowiązkowo weryfikować status zastrzeżenia PESEL mają teraz dodatkowe narzędzie w walce z wyłudzeniami.
Przed czym dokładnie chroni zastrzeżony PESEL?
Zastrzeżenie numeru PESEL skutecznie chroni przed wieloma formami oszustw. Przede wszystkim uniemożliwia złodziejom zaciągnięcie kredytu, pożyczki czy otwarcie konta bankowego na nasze dane. Zapobiega także kradzieży środków w przypadku dużych wypłat – przekraczających trzykrotność minimalnego wynagrodzenia (obecnie 12 900 zł) – w placówce swojego banku. Blokada PESEL chroni również przed fałszywym załatwianiem spraw urzędowych, takich jak np. czynności prawno-formalne u notariusza.
Ostatnio przekonałam się o tym osobiście. Załatwiałam ważną sprawę u notariusza i kiedy doszło do weryfikacji mojego numeru PESEL, zapomniałam, że był on zastrzeżony i musiałam go odblokować w aplikacji mObywatel. Cała operacja zajęła dosłownie chwilę i mogłam dokończyć wizytę. Chociaż była to mała niedogodność wynikająca z zapomnienia, w innej sytuacji mogłoby mnie to uchronić przed poważnymi problemami. Gdyby ktoś niepowołany uzyskał mój PESEL, nie miałby możliwości jego odblokowania, a to mogłoby zapobiec np. zaciągnięciu kredytu na moje dane. Dlatego warto zastrzec swój PESEL – daje to realne poczucie bezpieczeństwa.
Kto powinien zastrzec PESEL?
Z perspektywy bezpieczeństwa finansowego, zastrzeżenie PESEL jest rekomendowane zwłaszcza dla osób, które obawiają się wyłudzeń lub już padły ofiarą kradzieży danych. Niemniej jednak każdy konsument powinien rozważyć ten krok, biorąc pod uwagę rosnącą liczbę oszustw finansowych w Polsce i na świecie. Zastrzeżenie PESEL nie tylko chroni przed wyłudzeniami, ale również zapewnia właścicielowi numeru pełną kontrolę nad kluczowymi decyzjami finansowymi.
Warto pamiętać, że zastrzeżenie PESEL wiąże się z pewnymi ograniczeniami. Aby wykonać niektóre operacje, takie jak zaciągnięcie kredytu, otwarcie nowego konta bankowego czy wypłata większych środków w placówce banku, konieczne będzie czasowe cofnięcie zastrzeżenia. Dlatego osoby, które planują skorzystać z tych usług, muszą pamiętać o wcześniejszym odblokowaniu swojego numeru PESEL.
Zastrzeżenie oraz cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL
Numer PESEL można zastrzec poprzez jeden z 3 sposobów: za pomocą rządowej aplikacji mobilnej mObywatel, poprzez oficjalną stronę rządową gov.pl, gdzie dostępne są formularze i usługi pozwalające na zgłoszenie zastrzeżenia PESEL lub w dowolnym urzędzie gminy.
Co ważne, zastrzeżenie numeru PESEL jest bezpłatne oraz dobrowolne. Podobnie, jak w przypadku zastrzeżenia numeru PESEL, cofnięcia zastrzeżenia można dokonać online w aplikacji mObywatel oraz w urzędach gminy. Tam też będzie można w każdej chwili sprawdzić czy numer jest zastrzeżony oraz zweryfikować kto sprawdzał nasz numer PESEL.
Wspólne konta bankowe a zastrzeżenie PESEL
W przypadku wspólnych kont bankowych, zastrzeżenie PESEL działa częściowo. Każdy ze współposiadaczy konta musi osobno zastrzec swój numer. Gdyby współposiadacz konta z zastrzeżonym numerem PESEL chciał np. zaciągnąć kredyt lub założyć konto indywidualne – musiałby uprzednio cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL.
Zastrzeżenie PESEL to skuteczne narzędzie ochrony przed oszustwami i kradzieżami tożsamości. Więcej o weryfikacji numeru PESEL w Banku Pocztowym można dowiedzieć się z webinaru, realizowanego w ramach programu edukacyjno-społecznego „Cyberdojrzali. Bądź mądrzejszy od oszusta” oraz przeczytać TUTAJ.