We wrześniu 2024 r., w porównaniu do września 2023 r., banki i SKOK-i udzieliły więcej kredytów gotówkowych (+19,2%), ratalnych (+1,6%) oraz wydały więcej kart kredytowych (+3,8%). Natomiast liczba udzielonych kredytów mieszkaniowych spadła o 14,6%. W ujęciu wartościowym banki i SKOK-i przyznały wyższą wartość kredytów gotówkowych (+33,2%), kredytów ratalnych (+6,1%) oraz limitów w kartach kredytowych (+21,7%), podczas gdy wartość kredytów mieszkaniowych spadła o 9,3%.
W ciągu pierwszych trzech kwartałów 2024 r. banki i SKOK-i udzieliły więcej kredytów mieszkaniowych (+62,9%), ratalnych (+53,2%), gotówkowych (+12,3%) oraz wydały więcej kart kredytowych (+2,6%). Wartościowo, w tym okresie, banki i SKOK-i przyznały wyższą wartość kredytów mieszkaniowych (+85,4%), kredytów gotówkowych (+25,8%), kredytów ratalnych (+21,6%) oraz limitów na kartach kredytowych (+15,6%).
Pozytywna dynamika sprzedaży kredytów ratalnych
We wrześniu 2024 r. udzielono o 1,6% więcej kredytów ratalnych w porównaniu do września 2023 r., ale o 5,4% mniej niż w sierpniu 2024 r. Wartość tych kredytów wzrosła o 6,1% rok do roku, ale spadła o 8,2% w porównaniu do poprzedniego miesiąca.
– Analizując dane dotyczące kredytów ratalnych po 9 miesiącach br., uwagę zwraca większy wzrost liczby udzielonych kredytów (53,2%) niż ich wartości (21,6%) w porównaniu do analogicznego okresu 2023 r. Jest to efekt dominującej liczby kredytów zaciąganych na niskie kwoty, głównie z przekształcania niespłaconych transakcji z odroczonym terminem płatności (BNPL). Po upływie okresu bezodsetkowego, wynoszącego zazwyczaj 30 dni, wierzytelności te są często przejmowane przez banki i włączane do portfela kredytów ratalnych. We wrześniu 2024 r. kredyty ratalne wyróżniały się spadkiem zarówno liczby, jak i wartości udzielonych produktów w porównaniu do sierpnia 2024 r. – mówi dr hab. Waldemar Rogowski, główny analityk Grupy BIK.
Niewielki wzrost wartości udzielonych kredytów gotówkowych
Liczba udzielonych kredytów gotówkowych spadła o 6,0% w porównaniu do sierpnia 2024 r., ale ich wartość wzrosła o 0,4%w porównaniu z poprzednim miesiącem.
– Od początku 2024 r. akcja kredytowa w segmencie kredytów gotówkowych wzrosła liczbowo o 12,3%, a wartościowo o 25,8% w porównaniu do analogicznego okresu 2023 r. Klienci zaciągają coraz wyższe kwoty kredytów gotówkowych, a głównym czynnikiem wzrostu sprzedaży w tym segmencie były kredyty na ponad 50 tys. zł. Może to być wynikiem rosnących potrzeb konsumpcyjnych, wysokiej inflacji oraz większej dostępności kredytów na wyższe kwoty, przy wyższej zdolności kredytowej dzięki rosnącym wynagrodzeniom – tłumaczy prof. Rogowski.
Średnia wartość kredytu ratalnego udzielonego we wrześniu 2024 r. wyniosła 1.950 zł, co stanowi spadek o 4,4% w porównaniu do września 2023 r. Natomiast średnia wartość kredytu gotówkowego wyniosła 25.818 zł, co oznacza wzrost o 11,7% w stosunku do września 2023 r.
Kredyty hipoteczne – spadki rok do roku, wzrosty miesiąc do miesiąca
We wrześniu 2024 r. banki udzieliły o 14,6% mniej kredytów mieszkaniowych w porównaniu do września 2023 r., jednak w relacji do sierpnia 2024 r. ich liczba wzrosła o 2,7%. Wartościowo, kredyty mieszkaniowe zanotowały spadek o 9,3% rok do roku, ale wzrost o 2,2% w porównaniu do poprzedniego miesiąca.
W okresie trzech pierwszych kwartałów 2024 roku kredyty mieszkaniowe, w porównaniu do analogicznego okresu rok wcześniej, nadal odnotowują dodatnią dynamikę zarówno w ujęciu liczbowym (+62,9%), jak i wartościowym (+85,4%).
– Kredyty hipoteczne, pomimo braku kolejnego programu wsparcia, radzą sobie całkiem dobrze. We wrześniu było większe zainteresowanie kredytami mieszkaniowymi niż w sierpniu zarówno w aspekcie liczbowym, jak i wartościowym. Narastająco od początku roku, liczba udzielonych kredytów mieszkaniowych wzrosła o 62,9%, a ich wartość o 85,4% w porównaniu do analogicznego okresu w 2023 roku. Za tak wysoką dynamikę odpowiadają trzy czynniki.
Pierwszy, który należy odnieść do tegorocznej akcji kredytowej, w której uwzględniono kwoty z kredytów z puli wniosków złożonych jeszcze w zeszłym roku z udziałem Programu Bezpieczny Kredyt 2%, co stanowiło 13,6 mld zł. Bez tej kwoty wartość akcji kredytowej w okresie styczeń – wrzesień 2024 r. wyniosłaby 52,8 mld zł i byłaby wyższa o 47,5% w porównaniu z analogicznym okresem zeszłego roku.
Drugi czynnik, nawiązuje do pierwszego półrocza zeszłego roku, które charakteryzowało się niską akcją kredytową (30% łącznej akcji kredytowej w 2023 r.) i stanowiło niską bazę do porównań w pierwszym półroczu 2024 r. – było to wynikiem wysokich stóp procentowych oraz oczekiwania na uruchomienie programu wsparcia.
I trzeci aspekt, powiązany jest z obecnie wyraźnie wyższą aktywnością kredytobiorców niż w pierwszym półroczu zeszłego roku pomimo braku programu wsparcia. Wzrost wartości kredytów mieszkaniowych w większym stopniu niż ich liczby wskazuje, że klienci zaciągają kredyty na wyższe kwoty. Jest to związane z nabywaniem droższych nieruchomości w wyniku utrzymujących się nadal wysokich cen rynkowych. Głównym czynnikiem odpowiedzialnym za wzrosty akcji kredytowej w okresie styczeń – wrzesień 2024 r. jest poprawa zdolności kredytowej, która umożliwia zaciąganie kredytów mieszkaniowych na wyższe kwoty.
Jednak jeżeli porównamy wielkość i wartość akcji kredytowej we wrześniu br. do analogicznego okresu zeszłego roku, to widzimy spadki – odpowiednio -14,6% oraz -9,3%. Jest to wynikiem wysokiej akcji kredytowej z września ub.r. oraz pozytywnego efektu programu wsparcia BK2%.
W kolejnych miesiącach w ujęciu rok do roku powinniśmy odnotowywać również ujemne dynamiki zarówno wielkości, jak i wartości akcji kredytowej – dodaje główny analityk Grupy BIK.
We wrześniu br. średnia kwota udzielonego kredytu mieszkaniowego wyniosła 420,2 tys. zł i była o 6,3% wyższa niż przed rokiem.
Do końca września z wakacji kredytowych na nowych warunkach od 1 czerwca 2024 r. skorzystało 195 tys. osób w ramach 116 tys. kredytów mieszkaniowych na kwotę 34 mld zł.
Nadal bezpieczny poziom ryzyka kredytowego
Wrześniowe odczyty wartości wszystkich czterech Indeksów jakości kredytów bankowych istotnie się poprawiły w ujęciu rok do roku. W porównaniu z sierpniem br. widać tylko nieznaczne pogorszenie terminowości spłat kredytów gotówkowych (+0,08) oraz kredytów ratalnych (+0,01). Jednak są to wahania, które nie zakłócają ogólnej dobrej kondycji jakości kredytów w polskim sektorze bankowym. Pozostałe indeksy jakości m/m poprawiły się (spadły): indeks kart kredytowych o (-0,12), a kredytów mieszkaniowych o (-0,05).
– Wszystkie cztery Indeksy Jakości nadal wskazują na bezpieczny poziom ryzyka portfela kredytów udzielanych gospodarstwom domowym. Niewątpliwie lepsza jakość spłat kredytów idzie w parze ze wzrostem wynagrodzeń kredytobiorców i stabilizacją poziomu oprocentowania spłacanych kredytów. Niemniej, konieczna jest stała obserwacja wartości poszczególnych Indeksów Jakości, aby wcześniej zidentyfikować sygnały o potencjalnym pogorszeniu jakości portfela kredytowego – wyjaśnia prof. Rogowski.