Rośnie nasza obecność w cyfrowym świecie, zwłaszcza od czasu pandemii. Trend bycia online objął również osoby w starszym wieku. Analizy z grudnia 2021 r. potwierdzają, że ponad połowa osób (51,4%) w wieku 60 – 74 lata korzysta z Internetu. Część seniorów nie nadąża jednak za „cyfrową rewolucją” – często brakuje im umiejętności poruszania się w sieci, co powoduje poczucie lęku i zagubienia. Poprawienie kompetencji cyfrowych i wyrównywanie wiedzy wymaga ustawicznych działań edukacyjnych, w których nie do przecenienia jest rola młodszych pokoleń, w tym także dorosłych dzieci czy pełnoletnich wnucząt.
Przy okazji Święta Babci i Dziadka warto spytać, czy starsi nie potrzebują pomocy, a zamiast wyszukanego prezentu, zaproponować założenie „grupy rodzinnej” w BIK, aby wspólnie chronić się przed wyłudzeniem.
Zachodzące procesy demograficzne, w których populacja osób starszych wzrasta w szybkim tempie, to trend globalny. W Polsce mamy 9,8 miliona osób w wieku 60 lat i więcej. Stanowią oni już ponad ¼ ludności kraju, a ich udział rośnie z roku na rok. Według prognoz GUS, liczba osób powyżej 60 r.ż. w Polsce w 2030 r. ma wzrosnąć do poziomu 10,8 mln, a w 2050 r. do 13,7 mln. Osoby te będą wówczas stanowiły około 40% ogółu ludności Polski. Statystycznie wydłuża się życie osób w kolejnych pokoleniach, przesuwa się też umowna granica podeszłego wieku. Obecnie przyjmuje się, że wiek 60 lub 65 definiuje osobę starszą. Zatem myśląc o Babci czy Dziadku, nie powinien nam towarzyszyć dawny, stereotypowy obraz osoby w sędziwym wieku, biernie spędzającej czas na emeryturze, która nie korzysta ze smartfona i jest poza światem online.
Seniorzy online – czy czują się bezpiecznie?
Jak wynika z analiz ponad połowa osób w wieku 60-74 lata (51,4%) korzysta z internetu, a 43,1% łączy się z nim codziennie. To nieznaczny udział w porównaniu do osób młodszych, którzy z Internetu korzystają niemal ustawicznie (93,1%). Największy dystans dzieli seniorów w stosunku do osób w wieku 16-24 lata, z których aż 99,2% łączy się z Internetem na co dzień. Choć statystyki, tak bardzo od siebie odbiegają, to paradoksalnie te dwa światy – analogowy i cyfrowy, mogłyby się połączyć. To potencjał do dialogu generacji i okazja, by młodzi przekazali starszym swoje doświadczenia na tym polu. Kluczowe jest budowanie świadomości zagrożeń oraz wskazówki, jak chronić się przed pułapkami w cyfrowej rzeczywistości.
– Ochrona i edukacja osób starszych w zakresie technologii cyfrowych jest niezwykle istotna. Zmieniająca się infrastruktura dostępu do leczenia, sposób załatwiania spraw urzędowych czy zakupów, wpływa na dobrostan psychiczny osób starszych. Fakt, że większość naszych działań przenosi się do internetu, może budzić niepokój. Procesy demograficzne, idące w kierunku rosnącej tzw. srebrnej generacji, wymagają od nas konieczności kształtowania społeczeństwa cyfrowego, wyrównywania wiedzy międzypokoleniowej. Szczególnie istotna jest dziś edukacja seniorów. Z jednej strony warto uświadamiać im liczne zagrożenia, a z drugiej wskazać na sposoby przeciwdziałania – mówi Andrzej Karpiński, szef bezpieczeństwa Biura Informacji Kredytowej.
– Cyberprzestępcy wykorzystują brak znajomości technologii czy zwyczajną życiową dobroć starszych osób, narażając ich na utratę często oszczędności życia. Nasi seniorzy to grupa społeczna, która wymaga szczególnej uwagi przy wyrobieniu lub zmianie nawyków. Nieocenioną rolę w zakresie pomocy, ocenie potrzeb i w zmianie przyzwyczajeń u starszych, mogą odegrać młodsze pokolenia, w tym wnuki – dodaje Karpiński.
Nastawienie starszych do ochrony swoich danych – wyniki badania opinii
Badania przeprowadzone przez BIK w najstarszej grupie wiekowej pokazują, że aż 92% seniorów obawia się konsekwencji niekontrolowanego wycieku danych osobowych, gdyż może to zagrażać ich finansom. Co ciekawe, informacja o wykorzystaniu danych personalnych w celu wyłudzenia np. kredytu jest dla grupy wiekowej 65 plus powodem do zmartwień, co drugi 65-latek (54 %) w takim przypadku bałby się kłopotów i braku pomyślnego rozwiązania takiego problemu. Jednocześnie co piąty przedstawiciel tej grupy, w takiej sytuacji zachowałby spokój, mając nadzieję na skuteczne wyjaśnienie okoliczności.
Najstarsza grupa wiekowa nie najlepiej wypadła w teście na spostrzegawczość. W trakcie testu, w którym należało wychwycić adres strony internetowej nie budzącej zaufania, starsi nie poradzili sobie najlepiej. Właściwej odpowiedzi udzieliło jedynie 11% badanych i był to najniższy wskaźnik spośród wszystkich kategorii wiekowych, wyraźnie słabszy od średniej dla ogółu ankietowanych wynoszącej 20%. Kliknięcie w link z zamienioną literką w adresie czy zalogowanie się na witrynie do złudzenia przypominającej stronę naszego banku, to niestety powszechne socjotechniki, których celem jest niekontrolowane udostępnienie swoich danych przestępcom.
Tylko niespełna jedna piąta seniorów podejmuje zdecydowane działania, aby chronić swoje dane.
Niski priorytet w zakresie przywiązywania wagi do ochrony swoich urządzeń czy aktywnego korzystania z narzędzi zabezpieczających przed wyłudzeniem wśród osób starszych, może wynikać braku wystarczającej wiedzy na ten temat albo z oczekiwania pomocy, że ktoś z rodziny zaopiekuje się straszą osobą i zadba o jej ochronę przed wyłudzeniami. Pomocne w tym zakresie są dostępne rozwiązania, które pomagają chronić się przed wyłudzeniem z wykorzystaniem skradzionych danych osobowych. Pożytek z nich mogą czerpać nie tylko nasi babcie i dziadkowie, ale również młodsze pokolenia.
Dwa w jednym – jak uchronić siebie i swoich bliskich przed wyłudzeniem
Załóż konto na bik.pl
Już samo założenie przez seniora konta w Biurze Informacji Kredytowej pozwala na bardzo szybkie i niezwykle efektywne zastrzeżenie swoich danych osobowych. To usługa bezpłatna, z której korzystamy w sytuacji zagubienia lub kradzieży dokumentu tożsamości. Przy pomocy jednego kliknięcia, wycofamy nasz dokument z obiegu, bo BIK powiadomi o tym fakcie wszystkie banki i instytucje, będące w Systemie Dokumenty Zastrzeżone, prowadzonym przez Związek Banków Polskich. To znacznie sprawniejsza procedura niż mozolne zastrzeganie danych po kolei w różnych miejscach.
Włącz ochronę dla siebie i bliskich – oto najlepszy prezent na dzień Babci i Dziadka
Nie wszyscy w równym stopniu potrafią właściwie zatroszczyć się o ochronę przed wyłudzeniem. Są osoby, które nie mają głowy do wyszukiwania nowatorskich rozwiązań. Z myślą o naszych seniorach, wykażmy inicjatywę i zapewnijmy im poczucie bezpieczeństwa.
Taką możliwość stwarza Oferta Rodzinna BIK, innowacyjne rozwiązanie, które pomaga ochronić przed wyłudzeniem nie tylko nas samych, ale i naszych bliskich. To nowa formuła zapobiegliwego podejścia do zabezpieczania się przed kłopotami na wypadek bezprawnego wyłudzenia danych, np. do zaciągnięcia kredytu.
Z Oferty Rodzinnej BIK może skorzystać grono najbliższej rodziny, przyjaciół czy innych ważnych dla nas bliskich, również Babcia i Dziadek. Kluczowym elementem w tej opcji jest opiekun – pomaga w objęciu ochroną wskazane osoby, które nie mogą, lub same nie potrafią zapewnić sobie ochrony przed wyłudzeniem. Zakładający grupę rodzinną zaprasza do niej maksymalnie cztery pełnoletnie osoby, które chce otoczyć opieką. Opiekun w ramach swojej roli, będzie otrzymywał Alerty BIK ostrzegające o wyłudzeniu na dane swoje i chronionych bliskich. Będzie mógł szybko zareagować w przypadku prób wyłudzeń na siebie lub na kogoś bliskiego. Alerty będą w czasie rzeczywistym informowały o próbie wykorzystania danych osobowych w celach przestępczych np.: do zaciągnięcia kredytu, pożyczki lub podpisania terminowego zobowiązania np. z firmą telekomunikacyjną.
Aby skorzystać z Oferty Rodzinnej BIK, zarówno opiekun, jak i podopieczni muszą zarejestrować się na www.bik.pl i potwierdzić swoją tożsamość.
Warto podjąć się roli opiekuna grupy rodzinnej – mieć na oku bezpieczeństwo jej członków i błyskawicznie zareagować, gdy trzeba będzie im pomóc. Zwłaszcza starszej babci lub dziadkowi.
Alert BIK czuwa 24 h na dobę, 7 dni w tygodniu – jeden sms może uratować przed stratami finansowymi, uchronić przed nerwami i stresem, pomoże błyskawicznie zareagować, by unieważnić kredyt czy pożyczkę, których sami nie zaciągnęliśmy.
Źródła:
- Raport „Sytuacja osób starszych w Polsce w 2020 r.”, Główny Urząd Statystyczny w Białymstoku, Warszawa, Białystok, grudzień 2021 r.
- „Cyfrowa rewolucja – czas na seniorów”, Krajowy Instytut Gospodarki Senioralnej, www.kigs.org.pl
- Badanie opinii na zlecenie BIK, „Cyberbezpieczeństwo Polaków”, zrealizowane 27.09.2021 r. przez Quality Watch, CAWI, 18+, N 1 038.