W lipcu 2023 r., w porównaniu do lipca 2022 r., w ujęciu liczbowym banki i SKOK-i udzieliły więcej wszystkich rodzajów produktów kredytowych: kredytów ratalnych o (+54,4%), kredytów mieszkaniowych (+29,1%), kredytów gotówkowych (+6,9%) oraz kart kredytowych (+5,2%). W ujęciu wartościowym również banki i SKOK-i przyznały wyższą wartość wszystkich produktów kredytowych: kredytów mieszkaniowych (+47,4%), kredytów ratalnych (+22,3%), kredytów gotówkowych (+17,1%) oraz limitów na kartach kredytowych (+10,8%).
W okresie styczeń – lipiec br. w ujęciu liczbowym banki i SKOK-i udzieliły więcej kredytów ratalnych o (+56,7%), wydały więcej kart kredytowych (+27,6%) oraz udzieliły więcej o (+6,9%) kredytów gotówkowych. O (-34,4%) spadła liczba udzielonych kredytów mieszkaniowych. W ujęciu wartościowym banki i SKOK-i przyznały o (+31,6%) wyższą wartość limitów na kartach kredytowych, o (+17,7%) udzieliły wyższą wartość kredytów ratalnych oraz o (+11,2%) wyższą wartość kredytów gotówkowych. O (-32,4%) spadła wartość udzielonych kredytów mieszkaniowych.
Analizując dane zawarte w Newsletterze i wyciągając na ich podstawie stosowne wnioski oraz formułując opinie i komentarze, BIK zawsze bierze pod uwagę dwa ważne aspekty metodyczne.
Po pierwsze, uwzględnia specyfikę udzielania poszczególnych produktów kredytowych: kredyty konsumpcyjne (ratalne i gotówkowe) oraz karty kredytowe są procesowane bardzo szybko od złożenia wniosku przez klienta lub oferty przez bank. Zazwyczaj złożenie wniosku i udzielenie kredytu czy przyznanie limitu zamykają się w jednym miesiącu. Zatem w przypadku tych produktów, lipcowa akcja kredytowa jest związana z wnioskami składanymi w większości przypadków w samym lipcu 2023 r. Natomiast kredyty mieszkaniowe są procesowane dłużej, nawet powyżej miesiąca od złożenia wniosku, w związku z tym, sprzedaż kredytów mieszkaniowych w lipcu 2023 r. jest efektem wniosków składanych zarówno w czerwcu jak i w lipcu 2023 r.
Po drugie, z uwagi na konstrukcję Indeksów Jakości, duże problemy ze spłatą kredytów mogą w pełni zmaterializować się w ich odczytach dopiero po trzech miesiącach od zaprzestania spłaty, ponieważ Indeksy obejmują jedynie opóźnienia powyżej 90 dni, nie pokazują więc wczesnych, 30-dniowych opóźnień.
Lipiec 2023 r. potwierdza wzrosty w kredytach gotówkowych
– Lipcowe dodatnie dynamiki sprzedaży w ujęciu liczbowym (+6,9%) oraz wartościowym (+17,1%) potwierdzają dobrą sytuację na rynku kredytów gotówkowych. Dla pełnej oceny sytuacji należy wziąć pod uwagę, że dynamiki wartości pokazujemy w ujęciu nominalnym. Gdyby jednak posłużyć się ujęciem realnym, oczyszczonym z inflacji, to roczna dynamika wzrostu wartości udzielonych kredytów gotówkowych również jest dodatnia na poziomie ok. +6%. Trochę słabiej wygląda sytuacja w ujęciu liczbowym, tu kredyty gotówkowe w lipcu br. r/r odnotowały niższy wzrost. Jeżeli oceniamy kondycję rynku kredytów gotówkowych po siedmiu miesiącach, to w ujęciu wartościowym wzrost w porównaniu do analogicznego okresu zeszłego roku wynosi +11,2% nominalnie, a w ujęciu liczbowym +6,9%.
Analizując rynek kredytów gotówkowych według przedziałów kwotowych udzielanego finansowania, nadal zwracają uwagę kredyty zaciągane na kwotę powyżej 50 tys. zł. W przedziale tym, w okresie pierwszych siedmiu miesięcy 2023 r. wystąpiły najwyższe dodatnie dynamiki zarówno w ujęciu liczbowym (+14,1%), jak i w wartościowym (+16,6%). To samo zjawisko występowało również w 2021 r. Z odmienną sytuacją mieliśmy natomiast do czynienia w roku 2022, gdy najwyższa dodatnia dynamika dotyczyła kredytów niskokwotowych do 5 tys. zł. Obecnie kredyty pow. 50 tys. zł odpowiadają za 12% liczby udzielonych w okresie styczeń – lipiec br. kredytów gotówkowych i za prawie połowę (48,6%) łącznej wartości sprzedaży kredytów gotówkowych udzielonych w tym okresie. Wiąże się to w dużej części z konsolidacją kredytów, dzięki której udzielane są kredyty na wyższe kwoty – wyjaśnia prof. Waldemar Rogowski, główny analityk Grupy BIK.
Kredyty ratalne – kontynuacja hossy szczególnie w ujęciu liczbowym
– W okresie styczeń – lipiec br. najwyższe dynamiki w ujęciu wartościowym, podobnie jak w roku ubiegłym, odnotowały kredyty ratalne do 1 tys. zł (+94,3%). Jeszcze bardziej spektakularne wzrosty w tym samym przedziale wystąpiły w ujęciu liczbowym, gdzie wzrost wyniósł (+144,7%). Tak wysoka dynamika niskokwotowych kredytów ratalnych to w większości efekt przekształcania niespłaconych w okresie bezodsetkowym zobowiązań z odroczonym terminem płatności (BNPL) w kredyt ratalny. Natomiast nadal, podobnie jak w całym 2022 r., ujemną dynamiką sprzedaży w ujęciu liczbowym charakteryzowały się kredyty ratalne na wysokie kwoty, tj. z przedziału powyżej 10 tys. zł (-4,2%). Ale w ujęciu wartościowym odnotowały one już dodatnią dynamikę (+1,9%). Są to w większości kredyty na zakup droższych dóbr trwałych – stwierdza główny analityk Grupy BIK.
Średnia wartość kredytu gotówkowego w lipcu 2023 r. wyniosła 21 262 zł – to wzrost o 9,6% w stosunku do lipca 2022 r. Natomiast średnia wartość kredytu ratalnego udzielonego w lipcu 2023 r. to 2 623 zł i jest ona niższa niż w lipcu rok temu o 20,8%.
Mierzony i analizowany przez BIK w miesięcznym cyklu poziom ryzyka kredytowego portfela kredytów konsumpcyjnych (gotówkowych i ratalnych) w oparciu o odpowiednie Indeksy Jakości, pełni funkcję systemu wczesnego ostrzegania. Jakość portfela kredytów ratalnych już od kilku lat utrzymuje się na akceptowalnym, bezpiecznym poziomie szkodowości, co każdorazowo potwierdzają właśnie miesięczne odczyty Indeksu. Bieżący – lipcowy odczyt Indeksu Jakości portfela kredytów ratalnych był na poziomie 1,69%. Tylko o 0,24 pkt proc wyższym niż Indeks Jakości kredytów mieszkaniowych.
Kilkukrotnie wyższą szkodowością (najwyższą wśród wszystkich grup produktowych) charakteryzują się natomiast kredyty gotówkowe. Lipcowy odczyt Indeksu Jakości dla kredytów gotówkowych wyniósł 5,19%.
– W porównaniu do lipca 2022 r. wartość Indeksu Jakości kredytów gotówkowych pogorszyła się (wzrosła) o 0,92 pkt proc. Analogiczny Indeks dla kredytów ratalnych wzrósł o 0,47 p.p. Nadal należy więc bardzo uważnie śledzić odczyty Indeksów w kolejnych miesiącach – wyjaśnia prof. Rogowski.
Kredyty mieszkaniowe – wyraźna poprawa nastrojów
– Dla kredytów mieszkaniowych lipiec wypadł dobrze, potwierdzając tym samym widoczne od kilku miesięcy ożywienie. W ujęciu liczbowym banki udzieliły 11,1 tys. kredytów, choć to poziom niższy od tego z czerwca bieżącego roku. W ujęciu wartościowym banki udzieliły kredytów mieszkaniowych na kwotę 4,164 mld zł – również niższą niż w czerwcu br. Jakie są źródła wzrostu akcji kredytowej? Jest ich klika. Jest on zarówno wynikiem ożywienia popytu na kredyty mieszkaniowe w następstwie wzrostu zdolności kredytowej, do którego przyczyniła się zarówno liberalizacja wymagań nadzorczych w zakresie liczenia zdolności kredytowej – zmniejszenie wymaganego poziomu bufora na stopę procentową, jak i niewidzianego od roku realnego wzrostu wynagrodzeń. Wzrosty są również efektem rosnącej wartości udzielanego kredytu – obecnie średnia wartość udzielanego kredytu wynosi 374,37 tys. zł i jest wyższa o 14,2% niż przed rokiem, co jest bezpośrednim skutkiem wzrostu cen nieruchomości. W lipcowej akcji kredytowej nie widać jeszcze dużego pozytywnego skutku uruchomienia rządowego Programu „Kredyt 2%”. Wynika to przede wszystkim z okresu potrzebnego na rozpatrzenie wniosku kredytowego. W lipcu wg naszych statystyk banki udzieliły w ramach tego Programu 826 kredytów (7,4% wszystkich udzielonych kredytów) na kwotę 280,8 mln zł (6,7% łącznej kwoty udzielonych kredytów). Potwierdza się moja opinia, że rok 2023 z uwagi na dużą zmienność będzie bardzo ciekawy na rynku kredytów mieszkaniowych – stwierdza główny analityk Grupy BIK.
Do 31 lipca 2023 r. banki zaraportowały 1,144 mln rachunków objętych wakacjami kredytowymi na wartość 283 mld zł.
Miesięczny odczyt Indeksu Jakości portfela kredytów mieszkaniowych w lipcu 2023 r. wyniósł 1,45%. W ostatnich 12 miesiącach (od lipca 2022 r. do lipca 2023 r.) jakość portfela pogorszyła się, o czym świadczy wzrost Indeksu o (+0,59 p.p.).
– Obecny odczyt Indeksu jest gorszy od tego sprzed miesiąca (pogorszenie o +0,05 p.p.). W momencie wprowadzenia moratoriów kredytowych zakładałem, że negatywny efekt pogarszania jakości kredytów złotówkowych zostanie znacznie ograniczony. I tak się stało. Szkodowość kredytów złotowych jest na niskim poziomie. Natomiast to, co obecnie zaczyna budzić mój niepokój, to pogarszanie się jakości kredytów walutowych, w większości udzielonych we franku szwajcarskim. Przyczyną tego zjawiska nie jest ryzyko kredytowe, które mogłoby wynikać z problemów finansowych kredytobiorców. Źródłem ryzyka nie jest więc sytuacja finansowa gospodarstwa domowego, a ryzyko prawne związane z prowadzonymi procesami sądowymi – wyjaśnia Waldemar Rogowski.
Karty kredytowe – nadal wzrosty, które można tłumaczyć zarówno efektem niskiej bazy z 2022 r. jak i ożywieniem na rynku finansowania z odroczoną ponad 50-dniową płatnością
– W lipcu 2023 r. wzrosła dynamika sprzedaży liczby (+5,2%) i wartości (+10,8%) kart kredytowych w porównaniu do lipca 2022 r. Jest to częściowo efekt niskiej bazy z lipca zeszłego roku. Jednak należy również zauważyć, że renesans popularności kart kredytowych może być efektem szukania przez gospodarstwa domowe dodatkowego źródła finansowania. Dynamika wzrostów w porównaniu do poprzednich miesięcy uległa zmniejszeniu. Wartość Indeksu Jakości w lipcu wyniosła 4,15%. W ujęciu rocznym wartość Indeksu pogorszyła się – wzrosła o (+0,45 p.p.) i jest to oprócz kredytów gotówkowych najwyższa wartość Indeksu ze wszystkich Indeksów produktowych – tłumaczy Waldemar Rogowski.
