W obliczu aktualnych wyzwań ekonomicznych warto uczyć dzieci trudnej sztuki kontrolowania swoich wydatków. Pretekstem do podjęcia tego tematu może być zbliżający się Światowy Dzień Oszczędzania. Z kolei inspiracje oraz cenne wskazówki, jak to zrobić, można czerpać z doświadczeń nauczycielek i nauczycieli z programu „Misja Kieszonkowe” realizowanego przez Bank BNP Paribas. Bankowi eksperci zauważają, że do skutecznej nauki odkładania pieniędzy, konieczna jest przekrojowa, praktyczna i teoretyczna nauka, zarówno w domu, jak i w szkole.
Obecna sytuacja gospodarczo-ekonomiczna spowodowała, że płacimy więcej za rachunki i zakupy, a w naszych portfelach pozostaje coraz mniej pieniędzy. W takiej rzeczywistości oszczędzanie staje się trudniejsze, a to wyzwanie dotyczy nie tylko dorosłych, ale także dzieci, które często dysponują własnym kieszonkowym i samodzielnie zarządzają swoimi finansami. Belfrowie z programu „Misja Kieszonkowe” Banku BNP Paribas jednogłośnie podkreślają, że nauka odkładania pieniędzy powinna być angażująca i prowadzona już od najmłodszych lat.
Edukacja finansowa w szkole
Edukacja finansowa w szkole zwykle rozpoczyna się na lekcjach matematyki, a podstawa programowa dla klas młodszych wyznacza konkretne cele w tym obszarze, które obejmują umiejętność wykonywania obliczeń pieniężnych, rozróżnianie nominałów oraz identyfikację różnic w siłach nabywczych. Rozważania dotyczące roli pieniądza i zagadnień finansowych prowadzone są również w starszych klasach w ramach takich przedmiotów, jak przedsiębiorczość, wiedza o społeczeństwie oraz na godzinach wychowawczych. Niemniej jednak, na takich lekcjach zazwyczaj brakuje czasu na podstawy z zakresu zarządzania pieniędzmi. – Nauka umiejętnego gospodarowania finansami powinna iść w parze ze świadomością, jaki wpływ na nasze życie mają podejmowane przez nas wybory. Dlatego ważne jest, by szkoła wcześniej wprowadzała dzieci w temat gospodarowania pieniędzmi, korzystała z zainteresowania uczniów i uczennic tematem oraz kształtowała postawy i zachowania potrzebne w życiu – mówi Justyna (Inka) Ilasz, jedna z nauczycielek, biorących udział w programie „Misja Kieszonkowe”, realizowanego przez Bank BNP Paribas.
Rozmowy na temat pieniędzy często naturalnie pojawiają się wśród dzieci na przykład podczas zakupów w szkolnych sklepikach. Niektóre z nich mogą mieć trudności w rozsądnym gospodarowaniu kieszonkowym. Aby ich tego nauczyć, powinny najpierw zrozumieć skąd rodzice mają pieniądze. – Szacunek do pracy, do zarobionych pieniędzy sprawia, że dzieci nie będą ich postrzegać jako czegoś, co po prostu jest, i co można w niekontrolowany sposób wydawać. Pieniądze staną się dla nich ważnym obszarem naszego życia, będącym efektem naszej pracy. Ważne, abyśmy rozmawiali o pieniądzach jako czymś, co wszystkim nam jest potrzebne – mówi Zyta Czechowska, pedagog specjalny i ekspertka „Misji Kieszonkowe”.
Pedagodzy uczestniczący w programie „Misja Kieszonkowe” podkreślają, że dzieci mają w sobie naturalną ciekawość i ochotę na odkrywania, co stanowi wartościowy kapitał, który można wykorzystać do rozwijania ich umiejętności finansowych podczas zajęć praktycznych. – Dzieci w wieku szkolnym rozwijają myślenie konkretne i zaczynają rozumieć ideę oszczędzania. Możemy je więc angażować w porównywanie cen. Następnie warto wdrażać dzieci do analitycznego myślenia nad tym, co warto kupić, a czego nie, i czy na pewno nas na to stać? – mówi Zyta Czechowska, pedagog specjalny i ekspertka Misji Kieszonkowe.
Edukacja finansowa w domu
Choć szkoła stanowi ważne wsparcie w edukacji finansowej dzieci, to kluczową rolę w kształtowaniu nawyków odgrywają postawy i zachowania wyniesione z domu. – W naszej kulturze generalnie rzadko otwarcie mówi się o finansach. Jednak rozmawianie z dziećmi na ten temat jest bardzo ważne i wartościowe. Kieszonkowe to dobry punkt wyjścia do wprowadzania podstawowych pojęć takich jak: pożyczka, oszczędność czy budżet – mówi Marta Florkiewicz–Borkowska, edukatorka zaangażowana w „Misję Kieszonkowe”. Warto też szukać odpowiednich okazji do takich rozmów, jak chociażby przypadający na 31 października Światowy Dzień Oszczędzania.
Kolejnym krokiem w domowej edukacji finansowej dzieci powinno być planowanie wydatków. – Należy pokazać dziecku jak rozsądnie kalkulować wydatki i np., wspólnie zaplanować tygodniowe gospodarowanie kieszonkowym, a potem na koniec tygodnia omówić co się udało i dlaczego – mówi Jolanta Okuniewska, nauczycielka edukacji wczesnoszkolnej, która również jest zaangażowana w „Misję Kieszonkowe”. Gdy maluch otrzyma pieniądze na swoje własne wydatki i sam doświadczy, że za każdą zachciankę trzeba płacić, można wtedy przejść do kolejnego kroku, którym jest właśnie oszczędzanie. – Dzieci w edukacji wczesnoszkolnej zaczynają oszczędzać. To idealny moment na kupienie lub zrobienie wspólnie skarbonki. Dobrze, by nasze dzieci miały poczucie, że zawsze mogą z tych pieniędzy skorzystać i nie czuły z tego powodu dyskomfortu – mówi Zyta Czechowska, pedagog specjalny i ekspertka „Misji Kieszonkowe”.
Inicjatywy wspierające edukację finansową
Bank BNP Paribas, który ma duże doświadczenie w edukacji finansowej dzieci, doskonale zdaje sobie z sprawę z tego, że aby móc skutecznie docierać do nich z przekazem, należy to zrobić wykorzystując metody i narzędzia, które będą dla nich atrakcyjne. Właśnie dlatego w ramach programu „Misja Kieszonkowe” Bank BNP Paribas opracował specjalne materiały edukacyjne, do wykorzystania podczas zajęć lekcyjnych. Dzięki nim uczniowie młodszych klas uporządkują swoją wiedzę m.in. na temat tego, skąd biorą się pieniądze, jak można odkładać kieszonkowe oraz jak rozmieniać czy liczyć pieniądze. Z kolei dla starszych klas bank przygotował scenariusze w metodzie projektowej, które zaszczepiają w uczniach postawę badacza oraz inspirują do samodzielnego dochodzenia do wiedzy. Z materiałów przygotowanych przez bank w roku szkolnym 2022/2023 skorzystało aż 1724 nauczycieli. – Misja Kieszonkowe wypełnia potężną lukę w systemie edukacji. […] jest to możliwe dzięki zasadzeniu merytorycznemu na konkrecie znanemu każdemu dziecku: czyli na tzw. kieszonkowym. W końcu najtrudniejsze nawet pojęcia można ostatecznie wyjaśnić, jeśli wyjdzie się od tego, co nam znane i dla nas ważne – mówi Przemysław Staroń, psycholog i ekspert „Misji Kieszonkowe”.
Materiały dla dzieci, rodziców i nauczyli można pobrać ze strony www.misjakieszonkowe.pl
Bank BNP Paribas aktywnie wspiera także zewnętrzne projekty edukacyjne, a jednym z najnowszych, w który się zaangażował, jest Miniciti, czyli nowa przestrzeń edukacyjno-rozrywkowa dla dzieci w Warszawie. Bank BNP Paribas otworzył tam swoją placówkę, która jest przeznaczona wyłącznie dla dzieci. Mogą one tam się wcielić się w rolę bankierów lub Klientów i poprzez zabawę zdobywać wiedzę o wartości pieniądza i sposobach na rozważne zarządzanie finansami.
