Zakupy w Internecie to wygodne i coraz popularniejsze rozwiązanie, szczególnie w przypadku szybkiego i zazwyczaj bezproblemowego wyboru świątecznych prezentów. Według różnych źródeł, 67–75% Polaków dokonuje zakupów online co najmniej kilka razy w miesiącu. Inne badania wskazują, że aż 20–30% Polaków padło ofiarą oszustw podczas zakupów internetowych. Na co zwrócić szczególną uwagę, aby nie paść ofiarą oszusta lub nieuczciwego sklepu? Co może zrobić bank, gdy klient zgłasza przypadek niewłaściwej transakcji? Jakie są kluczowe zasady zapewniające bezpieczne zakupy online? – komentuje Agata Jelonek, Naczelnik Wydziału Rozwoju Usług Płatniczych Banku Pocztowego.
Zakupy w internecie stały się codziennością dla milionów Polaków. Ich popularność wynika z wygody, szerokiej dostępności produktów oraz możliwości porównywania cen. Niestety, dynamiczny rozwój e-commerce przyciąga również oszustów, którzy wykorzystują brak ostrożności użytkowników. Aby uniknąć strat finansowych, warto znać podstawowe zasady bezpieczeństwa i wiedzieć, jak działać w przypadku oszustwa.
Nieistniejące sklepy online
W Internecie można coraz częściej natknąć się na fałszywe strony oferujące przeróżne produkty w atrakcyjnej cenie. Na ogół taka strona zawiera ładne zdjęcia, sporo tekstu i zachęca do natychmiastowego kliknięcia „kup”. Dodatkową presję czasami wywierają liczniki pokazujące, że produkt ogląda kilkanaście osób, albo że będzie on dostępny tylko określoną liczbę godzin/minut. Na takiej stronie na ogół nie ma dokładnych danych kontaktowych, w tym konkretnego adresu, regulaminu sklepu, szczegółów dotyczących polityki zwrotów. Dlatego wiarygodność sprzedawcy to pierwszy element, jaki należy zweryfikować przed dokonaniem płatności. Należy zwrócić uwagę na adres strony internetowej sklepu. Bezpieczna witryna powinna posiadać protokół szyfrowania oznaczony jako „https” (czyli kłódkę w pasku adresu), a jej adres nie powinien zawierać podejrzanych modyfikacji, takich jak literówki czy dodatkowe znaki. Pomocne mogą być również opinie innych klientów, które najlepiej sprawdzać w niezależnych źródłach (opinie google, serwisy konsumenckie, fora na portalach społecznościowych) oraz dostępne rodzaje płatności (zaufany sklep umożliwia dokonanie płatności na kilka różnych sposobów, w tym na pewno kartą płatniczą). Kiedy kilkuset klientów zrobi zakupy on-line sklepy takie znikają z sieci. Oczywiście można to zgłosić na policję, ale większość klientów tego nie robi. Nie wierzą w odzyskanie środków, za które zrobili zakupy.
Bezpieczeństwo płatności.
Bezpieczeństwo płatności to kolejny ważny aspekt. Najlepiej korzystać z zaufanych metod płatności, m.in. takich jak: karty płatnicze, portfele cyfrowe (Google Pay/ Apple Pay) czy BLIK. Unikaj przesyłania pieniędzy bezpośrednio na konto bankowe sprzedawcy, zwłaszcza gdy sklep nie budzi pełnego zaufania. Nie przekazuj też nikomu generowanych w Twojej aplikacji mobilnej kodów BLIK. Ważne jest również, aby nigdy nie udostępniać danych swojej karty (numeru karty, daty ważności oraz numeru CVC2) osobom trzecim ani nie zapisywać ich w niesprawdzonych aplikacjach czy na podejrzanych stronach. Należy pamiętać też, aby nie dokonywać płatności (zakupów) będąc podpiętym do otwartej sieci Wi-Fi np. w hotelu lub innej przestrzeni publicznej.
Jak działa chargeback i kiedy można z niego skorzystać?
W przypadku podejrzenia oszustwa lub nieotrzymania kupionego towaru lub otrzymania innego niż ten zakupiony – najważniejsze jest szybkie działanie. Jeśli dokonano płatności w fałszywym sklepie lub czujemy, że sprzedawca chce nas oszukać, należy niezwłocznie zgłosić sprawę swojemu bankowi. Jednym z mechanizmów ochronnych, które mogą pomóc w odzyskaniu środków, jest procedura chargeback (wyłącznie w sytuacji, gdy płaciliśmy kartą płatniczą, w tym kartą wirtualną lub kartą dodaną do portfela cyfrowego GooglePay lub Apple Pay, a nie przelewem, BLIKiem czy gotówką).
Polega ona na zgłoszeniu przez klienta transakcji jako wątpliwej lub błędnej. Bank, po weryfikacji zgłoszenia, może rozpocząć proces odzyskiwania środków, współpracując z organizacją kartową oraz agentem rozliczeniowym obsługującym sklep. Z chargebacku można skorzystać m.in. gdy: zamówiona usługa lub produkt nie zostały dostarczone, zostały uszkodzone w trakcie transportu, gdy nie otrzymaliśmy zwrotu środków za odesłane i zwrócone już produkty, gdy transakcja została zaksięgowana na koncie więcej niż raz albo jeśli dane naszej karty zostały skradzione i dokonano transakcji, której nie potwierdziliśmy.
Proste kroki dla bezpiecznych płatności online
Podsumowując, bezpieczne płatności w internecie wymagają ostrożności, świadomości zagrożeń oraz korzystania z dostępnych narzędzi ochrony. W obliczu rosnących zagrożeń w sieci warto poświęcić chwilę na zabezpieczenie swoich danych i finansów – szczególnie
w okresie, gdy cyberprzestępcy liczą na nasz pośpiech i nieuwagę. Weryfikacja sprzedawcy, korzystanie z zaufanych metod płatności i znajomość procedur, takich jak chargeback, mogą uchronić nas przed finansowymi konsekwencjami oszustwa. Jednocześnie banki oferują coraz więcej mechanizmów ochronnych, takich jak: powiadomienia o transakcjach w czasie rzeczywistym, dodatkowe uwierzytelnienie płatności czy limity na transakcje internetowe. To właśnie te proste kroki mogą uratować nasze pieniądze i zagwarantować nam spokój w okresie przedświątecznym.
***
O autorce: Agata Jelonek, Naczelnik Wydziału Rozwoju Usług Płatniczych Banku Pocztowego jest ekspertką w dziedzinie nowych technologii, innowacji w obszarze kart płatniczych oraz zapobiegania oszustwom transakcyjnym z 15 letnim doświadczeniem w sektorze bankowym.
