W listopadzie 2023 r., w porównaniu do listopada 2022 r., w ujęciu liczbowym banki i SKOK-i udzieliły więcej wszystkich rodzajów produktów kredytowych: kredytów mieszkaniowych (+255,7%), kredytów ratalnych o (+91,9%), kart kredytowych (+10,6%) oraz kredytów gotówkowych (+8,9%). W ujęciu wartościowym banki i SKOK-i przyznały wyższą wartość również we wszystkich produktach kredytowych: kredytach mieszkaniowych (+339,4%), kredytach ratalnych (+41,3%), kredytach gotówkowych (+18,8%) oraz limitach na kartach kredytowych (+15,2%).
W okresie styczeń–listopad br. w ujęciu liczbowym banki i SKOK-i udzieliły więcej kredytów ratalnych o (+82,9%), wydały więcej kart kredytowych (+16,5%) oraz kredytów mieszkaniowych (+14,0%) i udzieliły więcej o (+7,4%) kredytów gotówkowych. W ujęciu wartościowym banki i SKOK-i udzieliły o (+26,8%) wyższą wartość kredytów mieszkaniowych, o (25,3%) wyższą wartość kredytów ratalnych, o (+22,5%) wyższą wartość limitów na karcie kredytowej oraz o (+13,8%) kredytów gotówkowych.
Kontynuacja wzrostów na rynku kredytów gotówkowych
– Listopadowe dodatnie dynamiki sprzedaży w ujęciu liczbowym (+8,9%) oraz wartościowym (+18,8%) potwierdzają dobrą sytuację na rynku kredytów gotówkowych, szczególnie w ujęciu wartościowym. Należy podkreślić, że wzrosty są zarówno w ujęciu nominalnym, jak i w realnym. Oczyszczona z inflacji, roczna dynamika wzrostu wartości udzielonych kredytów gotówkowych jest poziomie ok. +12%. Trochę słabiej wygląda sytuacja w ujęciu liczbowym, tu kredyty gotówkowe w listopadzie br. r/r odnotowały tylko umiarkowany wzrost. Jeżeli oceniamy kondycję rynku kredytów gotówkowych po 11 miesiącach, to w ujęciu wartościowym wzrost w porównaniu do analogicznego okresu zeszłego roku wynosi +13,8% a w aspekcie liczbowym +7,4%. Sytuacja na rynku kredytów gotówkowych jest więc dobra.
– Analizując rynek kredytów gotówkowych według przedziałów kwotowych udzielanego finansowania, nadal zwracają uwagę kredyty zaciągane na kwotę powyżej 50 tys. zł. W przedziale tym, w okresie 11 pierwszych miesięcy 2023 r. wystąpiły najwyższe dodatnie dynamiki zarówno w ujęciu liczbowym (+17,2%), jak i w wartościowym (+20,5%). Z taką samą sytuacją mieliśmy do czynienia również w 2021 r. Skutkiem tego zjawiska jest wyższa dynamika akcji kredytowej w ujęciu wartościowym niż liczbowym. Obecnie kredyty pow. 50 tys. zł odpowiadają za 12,2% liczby udzielonych w okresie styczeń – listopad br. kredytów gotówkowych i za prawie połowę (49,1%) łącznej wartości sprzedaży kredytów gotówkowych udzielonych w tym okresie. Wiąże się to w dużej części z konsolidacją kredytów, dzięki której udzielane są kredyty na wyższe kwoty – wyjaśnia prof. Waldemar Rogowski, główny analityk Grupy BIK.
Kredyty ratalne – na wysokiej fali wzrostowej szczególnie w ujęciu liczbowym
– W ciągu 11 miesięcy br. najwyższe dynamiki w ujęciu wartościowym, podobnie jak w roku ubiegłym, odnotowały kredyty ratalne do 1 tys. zł (+127,1%). Jeszcze bardziej spektakularne wzrosty w tym samym przedziale wystąpiły w ujęciu liczbowym, gdzie wzrost wyniósł (+206,4%). Tak wysoka dynamika niskokwotowych kredytów ratalnych to w większości efekt przekształcania niespłaconych w okresie bezodsetkowym zobowiązań z odroczonym terminem płatności (BNPL) w kredyt ratalny poprzez zakup powstałej wierzytelności przez banki. Natomiast nadal, podobnie jak w 2022 r., najniższą dynamiką sprzedaży w ujęciu liczbowym charakteryzowały się kredyty ratalne na wysokie kwoty, tj. z przedziału powyżej 10 tys. zł (+5,1%). Ale w ujęciu wartościowym odnotowały wyższą dynamikę (+13,3%). Są to w większości kredyty na zakup droższych dóbr trwałych. Kredyty niskokwotowe (do 1 tys. zł) stanowią 55,7% liczby i 9,6% wartości udzielonych kredytów ratalnych. Natomiast kredyty wysokokwotowe (pow. 10 tys. zł) to 2,4% liczby i 31,8% wartości udzielonych kredytów ratalnych – stwierdza główny analityk Grupy BIK.
Średnia wartość kredytu gotówkowego udzielonego w listopadzie 2023 r. wyniosła 22 099 zł – to wzrost o 9,1% w stosunku do listopada 2022 r. Natomiast średnia wartość kredytu ratalnego udzielonego w listopadzie 2023 r. to 2 043 zł i jest ona niższa niż w listopadzie rok temu o 26,4%.
Mierzony i analizowany przez BIK w miesięcznym cyklu poziom ryzyka kredytowego portfela kredytów konsumpcyjnych (gotówkowych i ratalnych) w oparciu o odpowiednie Indeksy Jakości, pełni funkcję systemu wczesnego ostrzegania. Jakość portfela kredytów ratalnych już od kilku lat utrzymuje się na akceptowalnym, bezpiecznym, niskim poziomie szkodowości, co każdorazowo potwierdzają właśnie miesięczne odczyty Indeksu. Bieżący – listopadowy odczyt Indeksu Jakości portfela kredytów ratalnych był na poziomie 1,87% – tylko o 0,23 pkt proc wyższym niż Indeks Jakości kredytów mieszkaniowych.
Kilkukrotnie wyższą szkodowością (najwyższą wśród wszystkich grup produktowych) charakteryzują się natomiast kredyty gotówkowe. Listopadowy odczyt Indeksu Jakości dla kredytów gotówkowych wyniósł 5,45%.
– W porównaniu do listopada 2022 r. wartość Indeksu Jakości kredytów gotówkowych pogorszyła się (wzrosła) o 0,61 pkt proc., podczas gdy Indeks dla kredytów ratalnych wzrósł o połowę mniej – 0,32 p.p. Nadal należy więc bardzo uważnie śledzić odczyty Indeksów w kolejnych miesiącach. Poprawie jakości powinny sprzyjać zarówno niższe stopy procentowe, jak i realny wzrost wynagrodzeń – wyjaśnia prof. Rogowski.
Kredyty mieszkaniowe – akcja kredytowa na szczytach – głównie dzięki dużemu zainteresowaniu kredytami na 2%
– Dla kredytów mieszkaniowych listopad podobnie jak październik wypadł znakomicie, potwierdzając tym samym widoczne już od kilku miesięcy bardzo duże ożywienie na tym rynku. W ujęciu liczbowym banki udzieliły 23,7 tys. kredytów. W ujęciu wartościowym banki udzieliły kredytów mieszkaniowych na kwotę 9,592 mld zł – co jest drugą po październiku 2023 r. najwyższą kwotą w całej dotychczasowej historii rynku kredytów mieszkaniowych. Jakie są więc główne źródła rekordowej wartości akcji kredytowej? Jest ich klika.
Tak duża sprzedaż jest wynikiem ożywienia popytu na kredyty mieszkaniowe w następstwie wzrostu zdolności kredytowej, do którego przyczyniły się: spadek poziomu WIBOR-u, wzrost realny wynagrodzeń i wydłużanie średniego okresu kredytowania. Wzrost zdolności kredytowej przełożył się na wzrost wartości udzielanego kredytu i obecnie średnia kwota wynosi 404,3 tys. zł, będąc wyższą o 23,5% niż przed rokiem. Jednocześnie jest ona na historycznie rekordowym poziomie. W listopadowej akcji kredytowej widać skutek uruchomienia rządowego Programu „Kredyt 2%”. W listopadzie br. wg naszych statystyk banki udzieliły w ramach tego Programu 13 912 kredytów (59% wszystkich udzielonych kredytów) na kwotę 5,702 mld zł (60% łącznej kwoty udzielonych kredytów). Rosnące ceny nieruchomości również przyspieszyły decyzję o zaciągnięciu kredytu mieszkaniowego przez pozostałych kredytobiorców. Program „Kredyt 2” pobudził bowiem popyt na kredyt mieszkaniowy zarówno bezpośrednio u beneficjentów tego programu, jak i pośrednio wśród osób, które nie spełniają kryteriów formalnych pozwalających na skorzystanie z programu – stwierdza główny analityk Grupy BIK.
Do 30 listopada 2023 r. banki zaraportowały 1,153 mln rachunków objętych wakacjami kredytowymi o wartości 285 mld zł.
Miesięczny odczyt Indeksu Jakości portfela kredytów mieszkaniowych w listopadzie 2023 r. wyniósł 1,64%. W ostatnich 12 miesiącach (od listopada 2022 r. do listopada 2023 r.) jakość portfela pogorszyła się, o czym świadczy wzrost Indeksu o (+0,51 p.p.).
– Obecny odczyt Indeksu jest gorszy od tego sprzed miesiąca (wzrost o +0,07 p.p.). W momencie wprowadzenia moratoriów kredytowych zakładałem, że negatywny efekt pogarszania jakości kredytów złotówkowych zostanie znacznie ograniczony. I tak się stało. Szkodowość kredytów złotowych jest na niskim poziomie i nie ulega pogorszeniu. Natomiast widocznie pogarsza się jakość kredytów indeksowanych i denominowanych do franka szwajcarskiego. Przyczyną tego zjawiska nie jest jednak brak możliwości spłaty kredytu przez kredytobiorców, które mogłoby wynikać z problemów finansowych kredytobiorców. Źródłem ryzyka nie jest sytuacja finansowa gospodarstwa domowego, lecz kwestie związane z prowadzonymi przez kredytobiorców procesami sądowymi z bankami – wyjaśnia Waldemar Rogowski.
Karty kredytowe – przyhamowanie dobrej passy
– W listopadzie 2023 r. dynamika sprzedaży kart kredytowych w porównaniu do listopada 2022 r. była dodatnia zarówno w ujęciu liczbowym (+10,6%), jak i w wartościowym (+15,2%). Dynamiki z 11 miesięcy 2023 r. w porównaniu do analogicznego okresu zeszłego roku są dobre: (+16,5%) w ujęciu liczbowym oraz (+22,5%) w ujęciu wartościowym. Wartość Indeksu Jakości w listopadzie wyniosła 4,11% i jest to oprócz kredytów gotówkowych najwyższa wartość Indeksu ze wszystkich Indeksów produktowych. W ujęciu rocznym wartość Indeksu pogorszyła się (wzrosła) o (+0,12 p.p.) – tłumaczy Waldemar Rogowski.
