Polski rynek pożyczek pozabankowych opiera się na dwóch głównych segmentach produktowych: pożyczkach celowych i pożyczkach gotówkowych. W sierpniu br. w strukturze sprzedaży pożyczek pozabankowych w ujęciu liczbowym dominowały pożyczki celowe, zaś w ujęciu wartościowym pożyczki gotówkowe.
Pożyczki celowe służą finansowaniu zakupu określonych towarów i usług. Charakteryzują się niską kwotą, na jakie są udzielane. Średnia wartość nowo udzielonej w sierpniu 2024 r. pożyczki celowej wyniosła 710 zł i była o 29,1% wyższa od średniej wartości takiej pożyczki udzielonej rok wcześniej. Pożyczki celowe mają tę specyfikę, że Klientowi nie jest wypłacana gotówka.
Do pożyczek celowych najczęściej dochodzi w ramach nisko-kwotowych zakupów w internecie, za pomocą platform e-commerce. Nieco droższe usługi z takich dziedzin, jak usługi stomatologiczne czy medycyna estetyczna, albo zakupy samochodów – także są finansowane za pomocą pożyczek celowych, jednak już na wyższe kwoty. Są one zazwyczaj udzielane na krótkie okresy i bardzo dobrze się spłacają. Wykazują one cechy typowe dla bankowych kredytów ratalnych. Liczba nowo udzielonych w sierpniu br. pożyczek celowych spadła o 27,4% r/r, a wartość skurczyła się o 6,3% r/r.
W okresie pierwszych ośmiu miesięcy br. firmy pożyczkowe udzieliły łącznie 5,423 mln szt. pożyczek celowych na łączną kwotę 3,894 mld zł. Oznacza to wzrost o 90,9% w ujęciu liczbowym oraz o 92,9% w ujęciu wartościowym w porównaniu do analogicznego okresu zeszłego roku.
Częściowo za tak wysokie dynamiki odpowiadają zmiany regulacyjne dotyczące raportowania udzielonych pożyczek do BIK obowiązujące od 18 maja 2023 r. Do tego momentu w 2023 r. nie były raportowane wszystkie udzielone pożyczki celowe, co zaniża bazę porównawczą.
Pożyczki gotówkowe mają tę specyfikę, że Klientowi wypłacana jest gotówka, bezpośrednio na jego konto. Środki te mogą być przeznaczone na dowolny cel, np. na podreperowanie budżetu domowego. Cechą charakterystyczną pożyczek gotówkowych jest ich wyższa szkodowość w porównaniu do pożyczek celowych. W segmencie tym można wyróżnić dwie kategorie pożyczek gotówkowych.
Pierwsza, to pożyczki gotówkowe, tzw. „chwilówki”, czyli udzielane na krótkie okresy i na niskie kwoty. Druga kategoria, to pożyczki gotówkowe na długi okres, często kilkuletnie oraz na wysokie kwoty. Ten drugi typ pożyczek podobny jest do bankowych kredytów gotówkowych.
Średnia wartość pożyczki gotówkowej udzielonej w sierpniu 2024 r. wyniosła 2 833 zł i była o 24,5% wyższa do średniej kwoty udzielonej w sierpniu 2023 r. Sierpniowa wartość sprzedaży pożyczek gotówkowych (1,269 mld zł) była wyższa o +31,6% r/r. Dodatnia dynamika r/r (+5,7%) wystąpiła również w ujęciu liczbowym.
W sierpniu udzielono łącznie 448 tys. szt. pożyczek gotówkowych. Przez pierwsze osiem miesięcy 2024 r. firmy pożyczkowe udzieliły łącznie 3,659 mln pożyczek gotówkowych (+35,4%) na kwotę 9,503 mld zł, co oznacza wzrost o +55,8% w porównaniu z analogicznym okresem 2023 roku.
Podobnie jak w przypadku pożyczek celowych, również w pożyczkach gotówkowych występuje „efekt regulacyjny” związany z pełnym raportowaniem do BIK od 18 maja 2023 r.
