Aż 83 proc. Polaków uznaje, że ciągłe dokształcanie się jest kluczowe dla ich rozwoju zawodowego, a 77 proc. twierdzi, że jest ono wręcz niezbędne, by pozostać konkurencyjnym – wynika z globalnego raportu „Kompetencje jutra” przygotowanego przez Grupę Santander i firmę Ipsos. Raport objął 15 krajów, w tym Polskę, i ujawnia wyzwania oraz kierunki rozwoju kompetencji niezbędnych w erze sztucznej inteligencji (AI).
AI zmienia zasady gry
W świecie pełnym nieustannych zmian gospodarczych, technologicznych i społecznych tradycyjna koncepcja edukacji jako zamkniętego, jednorazowego okresu w życiu człowieka nie przystaje już do realiów. Z opublikowanego przez Grupę Santander raportu „Kompetencje jutra” wyłania się obraz nowej rzeczywistości, w której fundamentem rozwoju zawodowego jest kształcenie ustawiczne, czyli uczenie się przez całe życie. Według raportu 8 na 10 ankietowanych odczuwa potrzebę dalszego poszerzania wiedzy, a 38% sądzi, że szkolenia, które przeszli przed wejściem na rynek pracy, nie okazały się przydatne.
6 na 10 respondentów uważa także, że AI i data science będą w ciągu najbliższych pięciu lat najbardziej pożądanymi obszarami specjalizacji. Jedna trzecia badanych przewiduje, że AI zastąpi ich na ich stanowiskach, a 7 na 10 twierdzi, że przyszłe pokolenia będą pracować w zawodach, które dzisiaj jeszcze nie istnieją. Z drugiej strony 42 proc. respondentów zadeklarowało satysfakcję z poziomu swojego przygotowania w obszarze sztucznej inteligencji, a 61 proc. w zakresie technologii cyfrowych.
Podobne odczucia mają Polacy. Uczestnicy badania z Polski wskazali sztuczną inteligencję jako główny czynnik transformujący rynek pracy. Umiejętność korzystania z niej będzie konieczna – aż 65 proc. uważa, że znajomość AI będzie kluczowa w ich karierze. Także co trzeci Polak obawia się jednak, że jego obecna praca może zostać zastąpiona przez nowoczesne technologie.
Edukacja – potrzeby rosną, system nie nadąża
38 proc. badanych na całym świecie przyznaje, że ich wcześniejsze kształcenie nie odpowiadało realnym potrzebom zawodowym. Ponadto, 44 proc. ankietowanych wybrałoby dziś inny kierunek studiów, a 57 proc. uznaje praktyczne doświadczenie i edukację nieformalną za ważniejsze od standardowych dyplomów. W Polsce procent zadowolonych z systemu edukacji jest jeszcze niższy. Zaledwie 19 proc. Polaków ocenia go pozytywnie, a ponad połowa (56 proc.) uważa, że nie przygotowuje on do realiów rynku pracy. Co druga osoba wybrałaby dziś inny kierunek studiów. Jednocześnie aż 57 proc. respondentów zgadza się, że praktyczne doświadczenie i edukacja nieformalna (np. kursy, samokształcenie) są obecnie ważniejsze niż tradycyjny dyplom. W odpowiedzi na te potrzeby preferowane są modele nauki online oraz hybrydowe.
– Wyniki raportu „Kompetencje jutra” pokazują, że Polacy doskonale rozumieją, jak ważne jest ciągłe uczenie się i rozwój kompetencji – szczególnie w obszarach takich jak technologie, AI czy języki obce. Niestety, dostęp do wysokiej jakości i przystępnych form edukacji nadal jest wyzwaniem. W Santander Bank Polska wierzymy, że biznes ma do odegrania kluczową rolę w wyrównywaniu tych szans – poprzez inwestowanie w rozwój, wspieranie inicjatyw edukacyjnych i budowanie mostów między światem nauki a praktyką zawodową – mówi Wojciech Leśniewski, dyrektor programów stypendialnych w Santander Bank Polska.
Najważniejsze kompetencje przyszłości według Polaków:
- Języki obce (81 proc.)
- Technologie i cyfryzacja (79 proc.)
- Zdrowie i dobrostan (77 proc.)
- Kompetencje miękkie (75 proc.)
Edukacja finansowa – zapomniany fundament
Wśród tematów pomijanych w tradycyjnej edukacji, respondenci wskazali edukację finansową. Aż 38 proc. Polaków nigdy nie otrzymało żadnej formy takiej edukacji, a najważniejsze obszary, które chcieliby zgłębić, to: zarządzanie budżetem, oszczędzanie, podatki i kredyty. 51 proc. uważa, że szkoły powinny przejąć odpowiedzialność za przygotowanie młodych ludzi do finansowej samodzielności.
Bariery: koszt i brak czasu
Pomimo wysokiej świadomości potrzeby rozwoju, Polacy zderzają się z barierami: dla połowy z nas (50 proc.) przeszkodą są koszty szkoleń, zaś niemal dla jednej trzeciej (20 proc.) brak czasu, a dla co czwartej osoby (24 proc.) niewystarczające wsparcie ze strony pracodawców. Tylko 43 proc. badanych deklaruje, że ich pracodawca oferuje jakiekolwiek formy szkoleniowe. Z drugiej strony, blisko jedna trzecia uczy się na własną rękę – głównie online.
Wnioski z raportu wskazują na potrzebę głębszej współpracy między sektorem publicznym, uczelniami i biznesem, rozwoju dostępnych platform e-learningowych z certyfikatami oraz większego zaangażowania pracodawców w rozwój pracowników – zarówno poprzez budżety edukacyjne, jak i programy mentoringowe. Respondenci wskazali także, że rozwój kompetencji powinien być wspólną odpowiedzialnością: 52 proc. uważa, że to zadanie firm, 27 proc. wskazuje sektor publiczny, a 18 proc – samych pracowników.
Santander inwestuje w przyszłość edukacji
W skali międzynarodowej Grupa Santander przeznaczyła już ponad 2,4 miliarda euro na inicjatywy wspierające edukację i przedsiębiorczość, obejmując pomocą ponad 3,7 miliona osób i firm.
– Sztuczna inteligencja zmienia nie tylko sposób, w jaki pracujemy, ale i jak się uczymy. Zmiana ta niesie ze sobą olbrzymie możliwości. Może nam pomóc zwiększyć naszą produktywność i konkurencyjność oraz tworzyć zupełnie nową wartość. Każe nam jednak także zadać sobie ważne pytanie: czy jesteśmy gotowi i zdolni przystosować się do tego nowego świata? W Grupie Santander chcemy być częścią rozwiązania. Dlatego właśnie w latach 2023–2026 przekażemy 400 mln euro na cele związane z edukacją, zwiększaniem szans na rynku pracy i rozwojem przedsiębiorczości. Dzięki inicjatywom takim jak Santander Open Academy chcemy wspierać kształcenie ustawiczne, pomagając w rozszerzaniu kompetencji zawodowych i zdobywaniu nowych – tak, aby przeciwdziałać wykluczeniu edukacyjnemu i wspierać wykorzystywanie szans, jakie przynosi cyfrowa rewolucja – podkreśla Ana Botín, przewodnicząca Grupy Santander.
Santander Open Academy od 28 lat wspiera edukację, zwiększa szansę na zatrudnienie i przedsiębiorczość, oferując szeroką gamę ponad 1000 stypendiów, kursów i zasobów edukacyjnych. Współpracuje z najlepszymi instytucjami akademickimi, ekspertami i wiodącymi firmami – w tym Harvard Business Publishing Education, London School of Economics and Political Science, British Council, Cambridge Judge Business School (CJBS), Google i Coursera.
Globalna platforma edukacyjna Santander Open Academy jest otwarta dla każdego, a wszystkie programy są dostępne online, 24 godziny na dobę.
Pełny raport dostępny jest na stronie: santander.pl/kompetencjejutra
